We weten allemaal dat vuurwerk een echte fijnstof kampioen is. Maar wist je dat een houtkachel ook een bron is van heel veel fijnstof? Is het mogelijk dat een houtkachel meer fijnstof kan uitstoten dan het vuurwerk tijdens de jaarwisseling van 2019 naar 2020? Om deze vraag te kunnen beantwoorden maken we gebruik van citizenscience. We hebben toestemming gekregen om de data van een lokatie uit ons meet netwerk te gebruiken om deze vraag te onderzoeken. Deze lokatie ligt in de bebouwde kom in een doorsnee woonwijk en de lokatie is voorzien van meerdere fijnstof sensoren.
We vergelijken de meetgegevens van 17 november 2019 met de jaarwisseling van 2019 naar 2020. Op 17 november was er op deze lokatie veel overlast van een houtkachel waarbij de windrichting uit een ongunstige richting waaide. In onderstaande grafiek is van die dag de concentratie fijnstof PM2.5 weergegeven.
We zien heel duidelijk vanaf 18u de fijnstof concentratie stijgen en er verschijnen ook flinke piek waarden tot maximaal circa 375 µg/m3 PM2.5. Bedenk goed, dat de WHO dagnorm 25 µg/m3 bedraagt, zodat duidelijk wordt hoe hoog deze concentraties zijn. Het betreft data van twee sensoren aan twee zijden van het huis, vandaar de blauwe en rode curve. Heel duidelijk is te zien dat er aan één zijde van het huis veel meer houtrook aanwezig is geweest dan aan de andere zijde. Dat geeft dan ook gelijk de grilligheid van houtrook overlast aan, deze kan sterk afhankelijk van de windrichting zijn.
In onderstaande grafiek is van diezelfde lokatie de concentratie fijnstof PM2.5 tijdens de jaarwisseling weergegeven.
We zien dat net na middernacht de fijnstof concentratie PM2.5 snel stijgt tot een piek waarde van circa 450 µg/m3. Nu zal je denken, dat het vuurwerk heeft gewonnen van de houtkachel, maar de grafieken zijn een weergave van 1 minuut gemiddelden op basis van waarnemeningen om de 20 seconden. Als we de meet gegevens nader gaan bekijken op basis van 20 seconden waarnemingen, dan komt de waarheid boven water!
In onderstaande ‘boxplot’ is de statistische verwerking van fijnstof PM2.5 per dag weergegeven. Een uitleg over de boxplot is te vinden in het Winschoten Project. Voor elke dag zijn ook de uitschieters te zien.
Als we inzoomen op 17 november 2019 zien we dat er een uitschieter is geweest met een concentratie van circa 490 µg/m3 PM2.5. Als we inzoomen op de jaarwisseling, dan zien we dat er op 1 januari 2020 een uitschieter is geweest met een concentratie van circa 475 µg/m3 PM2.5.
In onderstaande grafiek zien we per dag de maximale waarden (groen) voor PM2.5 die de sensoren hebben gemeten. Je ziet duidelijk dat de maximale meetwaarde van 17 november 2019 hoger is dan de maximale meetwaarde van 1 januari 2020.
We kunnen dus de conclusie trekken dat de houtkachel heeft gewonnen van het vuurwerk tijdens de jaarwisseling!
Deze blog is natuurlijk een beetje ludiek bedoeld, maar we willen jullie wel graag een belangrijke boodschap meegeven. Een houtkachel kun je beschouwen als een puntbron die extreem veel fijnstof kan uitstoten. Daarnaast stoot een houtkachel nog veel meer schadelijke en zelfs kankerverwekkende stoffen uit zoals benzeen en poly-aromatische-koolwaterstoffen (PAK’s). Laten we er ons van bewust zijn, dat een houtkachel geen schone en duurzame bron is om je huis te verwarmen. Er zijn tegenwoordig voldoende alternatieven beschikbaar die veel schoner en duurzamer zijn.
