Interessante verhalen ontstaan vaak door toevallige samenloop van omstandigheden. Zo ook deze keer. Dagelijks kijk ik naar de grafieken van de sensoren om te kijken of er iets opvallends te zien is. Hieronder de grafiek van de ochtend van zaterdag 8 september. Ondanks de bewolking in Berghaven geen vuiltje aan de lucht. De fijnstof grafieken toonden lage meetwaarden. Prima natuurlijk!

De grafieken laten de resultaten zien van de fijnstof sensoren welke opgesteld staan in Berghaven / Hoek van Holland.

Inhoud

• Later op de dag opmerkelijke pieken
• Altijd alert blijven!
• Welk schip zou dit zijn
• Toeval bestaat
• Sensor resultaten
• Zuiniger varen de oplossing
• Wie merkt die vervuiling op?
• Satelliet data
• Monitoren piekbelasting van groot belang
• Aanvulling 2018-09-11

Later op de dag opmerkelijke pieken

Toen ik later op de dag weer de grafiek bekeek en een aantal pieken in beeld zag komen had ik nog zoiets van ‘opmerkelijk’ maar met de wetenschap dat dit soort waarnemingen meestal moeilijk of niet aan een gebeurtenis te koppelen zijn.

Toch ook maar even de web-cam beelden terugkijken. Alleen liet die slechts de periode in de middag en tussen de pieken zien. Wel met een opvallend spits-uur momentje welke echter niet terug te zien was in de grafieken, helaas.

Altijd alert blijven!

Dat je bij het monitoren alert moet blijven mag duidelijk zijn. Even een moment niet waakzaam en de omstandigheden zijn veranderd waardoor oorzaak en gevolg niet meer te traceren zijn. Maar gelukkig kijk ik niet alleen naar de sensor resultaten. Dieter, mijn partner in crime voor project Visibilis, was de piek om even voor 18:00 uur ook opgevallen en toen hij de webcam beelden bekeek zag hij dit:

Een groot cruiseschip vaart richting de Noordzee slechts een paar minuten na het moment van de piek in de grafiek. De sensor staat opgesteld in Berghaven en dat is even terug op de route van het schip, het tijdstip klopte dus.

Er stond een zuidwesten wind dus zo ongeveer zoals de rode pijl die naar de locatie van de sensoren wijst. Uitstoot van een langsvarend schip wordt dus richting de sensoren geblazen.

Dit was het twitterbericht dat er op volgde:

Welk schip zou dit zijn?

Met een knipoog reageerde ik met onderstaand plaatje met de opmerking dat het schip hier tussen zou moeten zitten. Met het verstrijken van de tijd wordt het lastiger om een schip terug te vinden en dat zou hier ook het geval zijn geweest ware het niet dat het toeval toesloeg.

Toeval bestaat

Ik had de hoop voor het vinden van het schip eigenlijk al opgegeven tot op dat zelfde moment dit Twitter bericht in beeld kwam.

Wie plaatst er nu zo’n schip vlak voor de tribune vanwaar straks vuurwerk ivm de Wereldhavendagen aanschouwd moet worden?!?!

Maar let eens op die schoorsteen, is dat niet ….. 

En ja hoor, het blijkt de Magellan met de kenmerkende schoorsteen en die dus inmiddels vertrokken was uit de haven van Rotterdam richting Kopenhagen.

In de databank van AIS is veel informatie over dit schip terug te vinden zoals de afgelegde route en in de grafiek hiernaast de snelheid van het schip tijdens de vaarroute naar en uit Rotterdam. Op het moment van passeren van de sensoren was de snelheid 11.8 knopen en de diepgang 8 meter.

Sensor resultaten

Op locatie Berghaven staan meerdere sensoren opgesteld en ook van verschillende typen. Meer daarvoor kunt u hier lezen.

Hieronder de resultaten van de PMSA003, SDS011, SDS011 variant Luftdaten en Dylos fijnstof sensoren. In dit plaatje komen de verschillende sensoren mooi in beeld. De piek in het midden is het moment dat het cruiseschip langs komt varen even voor 18.00 uur.

De grafieken laat de meetwaarde per minuut gemiddeld zien. Als je de gemiddelden per 5-minuten of zelfs per uur berekend zie je de volgende resultaten. Hieruit blijkt wel dat kortstondige momenten van stevige vervuiling niet meer gezien worden als er naar uurgemiddelden wordt gekeken.

Zuiniger varen de oplossing

Op twitter werd geopperd dat varen met een snelheid van 6 knopen veel minder uitstoot zou geven. Echter de toeristen moeten natuurlijk op tijd afgeleverd worden en tijd is geld en vervuiling niet interessant, want wie merkt dat nou.

Het is natuurlijk interessant om eens te kijken wat het effect zou zijn als dit soort grote zeeschepen een snelheidsbeperking opgelegd zouden krijgen.

Wie merkt die vervuiling op?

De officiële meetstations welke de meetwaarde per uur berekenen zullen deze vervuiling van schepen niet zien, in ieder geval niet die piekbelasting. Daarentegen zien deze Citizen Science sensoren, door burgers ingezet, dat dus blijkbaar wel.

Je kunt je natuurlijk afvragen wat zo’n piekmoment voor kwaad kan als we aan onze gezondheid denken. Wie beseft dat één cruiseschip per dag evenveel vervuilt als één miljoen auto’s dan kun je daar misschien wel iets bij voorstellen. Én er varen met regelmaat meerdere cruiseschepen, als ware het ponten over het IJ in Amsterdam, van de ene stad naar de andere stad en weer terug.

Satelliet data

Satellieten kunnen met steeds hogere resolutie de planeet aarde in beeld brengen zoals ook de luchtkwaliteit. Met de onderstaande time lapse gemaakt met satelliet data van PM2.5, SO2, NO2 en ozon zie je dat prachtig mooi in beeld gebracht.

De scheepvaartroutes zijn duidelijk herkenbaar, vooral in de NO2 en SO2 visualisaties. De impact van de scheepvaart op de luchtkwaliteit in Europa is onmiskenbaar.

PM2.5 linksboven
SO2 rechtsboven
NO2 linksonder
Ozon rechtsonder

Vergelijk dat maar eens met een momentopname vanuit de AIS database voor de scheepvaart.

Monitoren piekbelasting van groot belang

Als je de rook meet van een persoon die ieder uur een sigaret neemt en daar een uurgemiddelde van berekent, zal de conclusie zijn dat het onder de norm valt en niet schadelijk is. Als je buurtbelasting van houtrook van een of meer hout- of pelletkachels in straat of buurt, laat afhangen van uurgemiddelden van een paar landelijke meetpunten zal tot de conclusie komen dat het allemaal wel meevalt. Als je de dijkhoogte laat afhangen van een gemiddelde waterhoogte dan zal je zuur kijken als er toch een dijkoverstroming en dijkdoorbraak mogelijk blijkt.

Iemand die dagelijks geconfronteerd wordt met ‘piek’belasting door houtrook, uitstoot door verkeer, cruiseschepen of vliegtuigen, zal dezelfde gevolgen ondervinden als diegene die regelmatig rookt ook al vallen de landelijke meetresultaten mee. Het is niet anders.

Aanvulling 2018-09-11

Dat het geen toevalstreffer was blijkt op 11 september toen cruiseschip de Royal Princess (met een lengte van 330 meter!) in de haven van Rotterdam arriveerde om 12:00 uur. Zie onderstaande grafiek met het moment van passeren Berghaven prachtig mooi in beeld gebracht.